Ogólne informacje
Kędzierzyn – Koźle – aglomeracja miejska powstała w 1975 roku w wyniku połączenia miejscowości takich jak Kędzierzyn, Kłodnica, Sławięcice (wraz z obszarem gminy) oraz Koźle. Położona jest w południowo – wschodniej części województwa opolskiego, nad rzeką Odrą, jej prawobrzeżnym dopływem – Kłodnicą oraz kanałami: Gliwickim, Kędzierzyńskim oraz Kłodnickim. Powierzchnia miasta wynosi 123,42 km2 (pierwsze miejsce w województwie Opolskim pod względem zajmowanej powierzchni). W chwili obecnej zamieszkuje je ponad 65 000 osób.
Historia
Kędzierzyn
Pierwsze wzmianki nt. Kędzierzyna pochodzą z XIII w. Przez kilkaset lat była to tylko niewielka wioska usytuowana w pobliżu Koźla. Intensywny rozwój przemysłowy rozpoczął się w latach 40. XIX w. Ze względu na to, iż Koźle było twierdzą, linię kolejową prowadzącą z Wrocławia do Świętochłowic przeprowadzono właśnie przez Kędzierzyn. Podczas III powstania śląskiego miejscowość ta była miejscem krwawych walk. W 1938 roku zakończono budowę Kanału Gliwickiego. Dogodne warunki transportowe umożliwiały dalszy rozwój przemysłu w Kędzierzynie. W 1939 roku rozpoczęto budowę zakładów IG Farbenindustrie, które miały produkować paliwo na potrzeby Luftwaffe. W pobliskiej Blachowni również znajdowały się zakłady chemiczne. W obydwu przedsiębiorstwach wykorzystywano niewolniczą pracę jeńców wojennych, których koncentrowano w obozach w Sławięcicach i okolicznych wsiach, będących filią Auschwitz. Pod koniec wojny zakłady były obiektem bombardowań alianckiego lotnictwa. W 1951 r. Kędzierzyn otrzymał prawa miejskie.
Kłodnica
Wieś położona w połowie drogi między Kędzierzynem a Koźlem, nad rzeką o tej samej nazwie. O miejscowości wiadomo tyle, iż była ośrodkiem przemysłu drzewnego. Prawa miejskie Kłodnica otrzymała w 1973 roku.
Sławięcice
Pierwsza wzmianka o Sławięcicach pochodzi z XIII w. Przez kilkaset lat niejednokrotnie zmieniały one właścicieli i dzierżawców. I tak we wspomnianym już XIII w. wchodziły one w skład piastowskiego Śląska Opolskiego. Później należały m.in. do rodzin Oppersdorfów, Hencklów, Flemmingów i Hohenlohe. Na przełomie XVIII i XIX w. Sławięcice były uznawane za jedne z najznakomitszych miejscowości Górnego Śląska. Działo się tak zapewne dzięki pięknemu zespołowi pałacowemu, który się tam znajdował. Do rozwoju wsi przyczynił się Kanał Kłodnicki, którym transportowano głównie artykuły przemysłowe z górnośląskich hut
i kopalń. Podobnie jak Kędzierzyn, Sławięcice były miejscem intensywnych walk podczas trzeciego powstania śląskiego. Prawa miejskie uzyskały w 1973 roku.
Koźle
Pierwsze pisane wzmianki nt. Koźla pochodzą z 1108 roku. Wtedy Morawianie próbowali zdobyć gród kozielski, lecz wojska Bolesława Krzywoustego sukcesywnie ataki odpierali.
W 1170 r. Koźle stało się kasztelanią, która u schyłku XIII w. weszła w skład księstwa kozielsko – bytomskiego. W latach 20. XIV w. zostało czeskim lennem. Liczne wojny i pożary sprawiły, że miasto trochę podupadło. Dopiero w XVI w. pod rządami rodziny Oppersdorfów zaczęło rozkwitać. Niestety ten pomyślny dla niego okres zatrzymała wojna trzydziestoletnia (1618-1638). W XVIII w. Koźle przekształcono w twierdzę. Z początku austriacką, później jednak pruską. Zadecydowały o tym trzy wojny śląskie, z ostatnią, zwaną siedmioletnią. W 1807 roku rozpoczęło się trwające ponad 9 miesięcy oblężenie Koźla. Twierdzę usiłowały zdobyć wojska koalicji napoleońskiej pod wodzą brata Napoleona I, księcia Hieronima. Ostatecznie nie zostało zdobyte. W 1873 r. miasto przestało być twierdzą. Liczne fortyfikacje za bardzo przeszkadzały rozwojowi gospodarczemu. Koźle ze względu na dogodne położenie nad Odrą stanowiło ważną rolę w transporcie wodnym na Śląsku. Na przełomie XIX i XX w. wybudowano tam port śródlądowy. W 1934 r. rozpoczęto także budowę kanału łączącego Koźle z Gliwicami – Kanału Gliwickiego.
Michał Mańka, na podstawie broszury reklamowej Kędzierzyn – Koźle – Historia i zabytki, wydanej przez Urząd Miasta Kędzierzyna – Koźla.